Czy po otwarciu postępowania układowego można wytoczyć powództwo przeciwko dłużnikowi?
Kazus
Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 285.330,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat wskazanych w pozwie. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Powód podał, że w dniu 29 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie otworzył postępowanie układowe pozwanej spółki. Pismem z dnia 27 maja 2016 roku Nadzorca Sądowy pozwanej poinformował powoda, że wierzytelność w stosunku do pozwanej została ujęta na sporządzonym przez niego spisie wierzytelności w wysokości wynikającej z zapisów ksiąg rachunkowych pozwanej.
Pozwana złożyła odpowiedź na pozew wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według nor przepisanych. Zdaniem pozwanej powództwo jest niezasadne i przedwczesne. Pozwana potwierdziła fakt, że w stosunku do niej wszczęte zostało postępowanie restrukturyzacyjne, zaś roszczenie powoda jest w całości wciągnięte do spisu wierzytelności. Oznacza to, że roszczenie powoda będzie podlegać modyfikacji (umorzeniu, rozłożeniu na raty itd.).
W związku z tym wyciąg ze spisu wierzytelności będzie wówczas tytułem egzekucyjnym, a nie ewentualny wyrok zasądzający w niniejszej sprawie. Ponieważ na chwilę obecną nie wiadomo jaki układ będzie zawarty pomiędzy dłużnikiem a jego wierzycielami, nie jest również znana wysokości roszczenia powoda wobec pozwanego. Poza tym pozwana wskazała, że po zawarciu i zatwierdzeniu układu powód będzie posiadał tytuł egzekucyjny przewidziany przez przepisy prawa restrukturyzacyjnego, a skoro powód nie może posiadać dwóch tytułów na to samo roszczenie, to powództwo winno ulec oddaleniu, ewentualnie postępowanie umorzeniu. Tylko jeżeli układ nie zostanie zawarty, albo sąd układu nie zatwierdzi, powództwo może okazać się zasadne. Dlatego powództwo jako przedwczesne podlega oddaleniu. Nadto pozwani wskazali, że koszty postępowania obciążają powoda.
W toku postępowania nadzorca przedłożył wyciąg ze spisu wierzytelności przysługującej powodowi, z którego wynika wierzytelność powoda w kwocie 285.330,98 zł. Nadzorca powołał art. 276 ustawy Prawo restrukturyzacyjne i wskazał, że pismem z dnia 27 maja 2016
roku poinformował powoda o otwarciu w stosunku do pozwanej spółki postępowania restrukturyzacyjnego. Zdaniem nadzorcy istotna w sprawie jest okoliczność, że w chwili składania pozwu, tj. w dniu 12 kwietnia 2017 roku powód posiadał wiedzę o tym, że wierzytelności nim objęte nie są kwestionowane przez dłużnika i zostały umieszczone w spisie wierzytelności. Wobec treści art. 276 ustawy Prawo restrukturyzacyjne nadzorca wzniósł o odstąpienie od obciążania pozwanej spółki kosztami procesu. Zaproponuj treść rozstrzygnięcia.
Czy po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego można wytoczyć powództwo przeciwko dłużnikowi? Jakie powinno być rozstrzygnięcie o kosztach postępowania?
Analiza przedstawionego wyżej stanu faktycznego wymaga ustalenia:
a) Czy i w jaki sposób Prawo restrukturyzacyjne reguluje wpływ otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego na postępowania sądowe?
b) Czy Prawo restrukturyzacyjne zawiera szczególne regulacje dotyczące kosztów postępowania cywilnego?
Zgodnie z treścią art. 276 Prawa restrukturyzacyjnego otwarcie postępowania układowego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegającej umieszczeniu w spisie wierzytelności. Koszty postępowania obciążają wszczynającego postępowanie, jeżeli nie było przeszkód do umieszczenia wierzytelności w całości w spisie wierzytelności.
Oznacza to, że ustawodawca dopuszcza możliwość dochodzenia od dłużnika wierzytelności poza postępowaniem układowym. Nie ma przeszkód aby powództwo zostało wytoczone również wtedy, gdyż wierzytelność została już ujęta w spisie wierzytelności.
Skoro w chwili składania pozwu powód posiadał wiedzę o tym, że wierzytelność objęta niniejszym postępowaniem nie jest wierzytelnością sporną spoczywa na nim obowiązek poniesienia kosztów postępowania. Utrwalone jest stanowisko, że zwrot „koszty postępowania) należy rozumieć nie tylko w tym sensie, że wierzycielowi należy się zwrot kosztów poniesionych przez niego samego, lecz także w sensie obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez dłużnika (np. na wynagrodzenie pełnomocnika procesowego).
(opracowano na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 22 listopada 2017r., sygn. akt VIII GC 293/17)
Zapraszamy do szkoleń z cyklu Upadłość konsumencka. Szkolenia powstały w ramach współpracy z IPUiR.